Nieważne, gdzie płyniesz, ale z kim. Klub żeglarski Korab ma 55 lat

Korab to dawniej, a dziś poetycko: łódź, okręt, statek. Nikt nie pamięta już, kto wymyślił taką nazwę, zwłaszcza że historia klubu nie jest tak prosta. - Bo chociaż Korab oficjalnie powstał w maju 1961 roku przy Zarządzie Oddziału PTTK, początków należy szukać jeszcze wcześniej, w Zakładach Metalowych im. gen. Waltera, gdzie już w 1958 roku istniała sekcja żeglarska o tej samej nazwie. Kiedy sekcja została rozwiązana, Rada Zakładowa "Waltera" przekazała PTTK pięć łodzi, a inicjatorzy powołania nowego klubu postanowili utrzymać nazwę i kontynuować działalność żeglarską - opowiada Bogdan Wyciszkiewicz, emerytowany dziennikarz i ciągle czynny żeglarz, jachtowy sternik morski.

W styczniu 1962 r. Korab został wpisany do ewidencji Zarządu Głównego PTTK i Polskiego Związku Żeglarskiego. - Można powiedzieć, że wcześniej to był konkubinat, a wtedy związek został sformalizowany - śmieją się żeglarze.

Korab pierwszy w Radomiu rozpoczął szkolenia na stopnie żeglarza i sternika jachtowego. To przyciągało do klubu wiele osób. W latach 1968-72 liczył ponad 250 członków. - Kursy teoretyczne odbywały się w Radomiu, zaś w okresie letnim na jeziorach mazurskich prowadzona była praktyczna nauka żeglowania. Niektórzy członkowie klubu brali także udział w rejsach morskich, uzyskując wyższe stopnie żeglarskie oraz uprawnienia instruktora Polskiego Związku Żeglarskiego - opowiada Wyciszkiewicz.

Z czasem w zakładach powstawało coraz więcej sekcji żeglarskich, zakładano je też w szkołach średnich, na WSI, w ZHP, ale to Korab był dla nich kuźnią kadr. Sam klub się przez to kurczył. Kiedy utworzone zostało województwo radomskie i powołano wojewódzkie struktury PZŻ, wśród założycieli, a także pierwszych członków zarządu i działaczy związku byli również członkowie Korabia, m.in. długoletni prezes OZŻ Andrzej Sokołowski, który przez dziesięciolecia był także komandorem klubu, Alicja Sokołowska, Andrzej Noll, Tadeusz Zborowski, Zygmunt Kędzierski, Borysław Szlanta, Józef Lipiński, Bogdan Wyciszkiewicz. Obecnie komandorem klubu jest Wacław Migus.

- Na samym początku Korab był takim klubem rodzinnym. Najstarsi członkowie pamiętają pewnie pierwsze rejsy na jeziorach mazurskich, wtedy kilka łodzi klasy BM to była duma klubu - słyszymy od Wyciszkiewicza. - Ojcowie i dziadkowie zaszczepiali bakcyla żeglarstwa dzieciom czy wnukom, rodziły się przyjaźnie, które przetrwały wiele lat. Przy okazji warto wspomnieć o czynnych żeglarzach, którzy są już dobrze po osiemdziesiątce. To 87-letni Romuald Jaczyński czy 85-letni Andrzej Kaczmarek, którzy brali udział w tegorocznym rejsie. Do klubu należy też Andrzej Burda, znany kolarz, pilot wycieczek, który ma 86 lat. Tylko pozazdrościć takiej kondycji - dodaje.

Żeglarstwo jest wciąż bardzo popularne, ale klubów takich jak Korab coraz mniej. - Bo nie działają już przy zakładach, wiele osób ma też prywatne łodzie, a szkoleniem żeglarzy zajmują się też firmy prywatne - uważa Wyciszkiewicz.

Czy to drogie hobby? - Trzeba pamiętać, że jacht to środek lokomocji, ale także hotel, śpisz na nim, więc odpadają ci koszty noclegów. No i widoki, których nie zapewni ci żadne biuro podróży. Jesteś wolny, niezależny, nie masz programu, płyniesz, ale nieraz są takie przeciwne wiatry, że nie zrealizujesz tego, co sobie zamierzyłeś - dodaje.

Co jakiś czas żeglarze Korabia organizują duży morski rejs. Zaczynali oczywiście od małych akwenów, ale - jak mówią - gdy ktoś spróbuje morza, to łapie takiego bakcyla, że wraca już tylko na wielkie fale.

Jednostki czarterują. To są jachty żaglowe. - Przede wszystkim liczą się żagle, zresztą to zupełnie inna przyjemność pływać na żaglach, a z silnikiem - słyszymy.

Podczas rejsu każdy ma swoją rolę, pasażerów się nie zabiera. - Płyniesz dzień i noc, więc rytm życia masz podzielony na wachty. Jedna wachta co cztery godziny, a ta od 12 do 16 jest łamana, żeby nie wypadała w tej samej godzinie. W nocy zazwyczaj wachtę się trzyma od 8 do 24, potem do 4 tzw. psia wachta, bo trzeba wstawać przed północą. I kolejna od 4 do 8 - opowiada kapitan Zygmunt Kędzierski.

W czerwcu tego roku dwa tygodnie pływali po Bałtyku. - To był, można powiedzieć, taki rejs jubileuszowy, bo mamy 55 lat klubu. Wypłynęliśmy z Gdyni jachtem Bavaria 52, czyli dużym, ponad 15-metrowym. Było nas dziewięciu - mówi Kędzierski.

- Najpierw dobę płynęliśmy do Kłajpedy, ale naszym celem były dwie największe i najpiękniejsze wyspy Bałtyku - Gotlandia i Olandia. W Kłajpedzie byliśmy dwa dni, później było przecudowne miasteczko Visby. To prawie stolica Gotlandii, ponad 20-tysięczne miasto, opasane murami średniowiecznymi, nagrywano tam film o Pippi Langstrumpf. Visby zapełnia się turystami w sierpniu, zjeżdżają wtedy na tydzień średniowiecza. Wszyscy chodzą w strojach, odbywają się turnieje rycerskie i biesiady - opisuje Wyciszkiewicz.

- Na cyplu Olandii jest też taka urokliwa miejscowość Gronhogen, gdzie byliśmy trochę dłużej, niż planowaliśmy, bo zatrzymał nas niesprzyjający wiatr - zaznacza Kędzierski. Żeglarze planowali zacumować jeszcze na Bornholmie, ale z powodu tego wiatru nie było żadnych szans i popłynęli do Ustki a stamtąd do Gdyni. W sumie 700 mil morskich.

W 1990 roku na "Wojewodzie Koszalińskim" płynęli z Aten do Fiumicino pod Rzymem, trzy lata później tym samym jachtem wybrali się na planowany od dawna prawie miesięczny rejs na Loch Ness. Start ze Szczecina, do brzegów Szkocji płynęli sześć dób.

I co, udało się zobaczyć potwora? - Jeden z nas mówił, że widział. Po szklaneczce whisky - śmieją się żeglarze.

W 1994 roku "Wojewoda Koszaliński" poprowadził radomskich żeglarzy na Morze Śródziemne. - Wypłynęliśmy z Genui, potem były riwiery - Włoska, Francuska, dalej Barcelona, Baleary, czyli Ibiza, Majorka, Minorka, no i Korsyka. Na Korsyce cumowaliśmy w Bonifacio, tam jest fiord, który uważam za najpiękniejsze miejsce na Morzu Śródziemnym. Byliśmy też na wyspie Giglio, gdzie kilka lat temu Casa Concordia weszła na skały, kotwiczyliśmy w tym samym miejscu - relacjonuje Kędzierski. Wspomina także rejs z 2004 r. po Cykladach i dwie wyprawy na Karaiby, które rozpoczynały się na Martynice.

- Rysiek Bornikowski, mieszkaniec Radomia, ma jacht pełnomorski Pamera. Sporo naszych kolegów wypływa w rejsy razem z nim. W 2000 r. użyczył nam tego jachtu i wybraliśmy się w rejs w poprzek Szwecji. Kanałami Gota, przepiękna miesięczna historia. Wchodzi się w ten kanał pod Sztokholmem, potem płynie przez wszystkie jeziora i wychodzi w Goeteborgu - opowiada Kędzierski. - A właściwie moglibyśmy założyć taki klub kanalarzy, bo załatwiliśmy praktycznie wszystkie kanały żeglowne w Europie. Kiloński ładne parę razy, Kaledoński, Gota, a wejście na Loch Ness to też są kanały. I Sueski w 1988 roku - dodaje.

Kapitan Kędzierski obliczył, że trasa rejsów, w których brał udział, także przed Korabiem, jeszcze jako członek klubów w Szczecinie i Warszawie, liczy w sumie 25,6 tys. mil morskich (jedna mila morska to 1852 m), dla porównania równik ma 21 tys. mil morskich.

Dlaczego żeglarstwo? Borysław Szlanta, jachtowy sternik morski, adwokat: - Żeglarstwo to poczucie wolności. Szczególnie dawało mi poczucie wolności w czasach PRL-u, kiedy na Mazurach w 1969 roku zasmakowałem żeglarstwa po raz pierwszy i zacząłem się go uczyć, zdawać różne egzaminy. A potem, jak już byłem mocno dorosły, to żeglarstwo dawało mi wolność rzeczywistą, dlatego że umożliwiało opuszczenie na jachcie granic Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej i znalezienie się w krajach zachodnioeuropejskich, gdzie można było pooddychać wolnym powietrzem. Takie miałem zawsze poczucie. Pozwalali nam wypływać, dawali paszport, miałem możliwość zostać, ale nie zostawałem. Jednak miałem taką możliwość, a mieć możliwość w życiu, to mieć poczucie wolności.

Kędzierski: - Żeglarstwo to niesłychana satysfakcja, dla mnie najfajniejszym momentem jest wypłynięcie z portu. To jest synonim wolności, cały świat staje otworem. To jest raz, a po drugie ciekawość, co tam się dzieje za tym horyzontem.

Nie jest to przerażające, że mała łódeczka i taki bezkres wód, bo jaki by ten jacht nie był duży, to jednak cóż znaczy przy sile żywiołu? - pytamy.

- Ale to jest fantastyczne uczucie. Jakbyś się znalazł w zupełnie innym wymiarze. Z czasem właściwie nie odczuwasz, czy jesteś na morzu dwa czy pięć, dziesięć dni - podkreśla Wyciszkiewicz.

- A psychicznie to jest takie wyciągnięcie wtyczki z kontaktu... - dodaje Kędzierski.

W żeglarstwie się mówi: nieważne, gdzie płyniesz, ale z kim płyniesz. - I to najszczersza prawda. Ta atmosfera, męskie rozmowy i niezapomniane wrażenia. Jak złapiesz pogodę, zobaczysz wschód czy zachód słońca. Czegoś takiego nie ma na świecie, ten widok, jak ognista kula wyskakuje z wody - rozmarza się Wyciszkiewicz. - Albo chwila, gdy kończy się psia wachta, ty trochę zmęczony, zziębnięty, a tu ktoś z kolegów przychodzi i pyta: może gorącej herbatki? Wiesz, jak smakuje herbatka o 3 w nocy? Szczególnie jak duje. W czerwcu na przykład było wietrznie na Bałtyku. Na pokład wychodziłem ubrany w podkoszulek, koszulę, sweter, ciepłą kurtkę i wełnianą czapkę. Czasem w nocy na wachcie się kołacze po głowie: na cholerę mi to wszystko, człowiek by sobie spokojnie spał w domu, w łóżeczku... Ale jak zobaczysz te widoki, przezwyciężysz te trudności, wrócisz, a potem te niekończące się opowieści...

Szlanta: - To chciałbym powiedzieć do ludzi młodych. Żeglarstwo z racji tego, że mamy do czynienia z żywiołami: wodą i powietrzem, wymaga podjęcia współpracy, o którą jak wiemy, w Polsce nigdy nie jest łatwo. Po drugie wymaga odpowiedzialności, aby inni, którzy także płyną na jachcie, również mieli poczucie bezpieczeństwa.

I wspomina od razu jeden z najbardziej niebezpiecznych momentów podczas rejsów: był przełom sierpnia i września 1982 r., dwumasztowym "Śmiałym" płynęli do Helsinek, a potem na Wyspy Alandzkie. I złapał ich sztorm.

- Patrzyłem na wiatromierz, który pokazywał koniec skali Beauforta. Dalej już nic nie było. Gdy leżałem wówczas pod pokładem na swojej koi, słyszałem ten łoskot, uderzenia fal, dzień i noc, dzień i noc, miałem jednak takie poczucie bezpieczeństwa. Mimo że warunki były naprawdę bardzo niebezpieczne, ufałem, że dwaj koledzy, którzy są na górze, na pokładzie, kierują jachtem i robią to z najwyższą odpowiedzialnością, tak samo jak ja będę to robił, kiedy pójdę na swoją czterogodzinną wachtę - relacjonuje Szlanta. - Między ludźmi powstaje wtedy taka wspólnota, która się opiera na tym, że możemy na siebie wzajemnie liczyć. To się przekłada również na życie na lądzie - dodaje.

Kędzierski przypomina sobie inne zdarzenie. - W 1983 jako pierwszy w Radomiu zdobyłem patent kapitański. Poszedł komunikat, że jest załoga w Jastarni, a potrzebny jest na rejs kapitan. Zgłosiłem się i zostałem zaproszony. To był "Pietrek", na takim samym kadłubie był zbudowany "Opty" Leonida Teligi. Wypłynęliśmy i już na drugi dzień, kiedy byliśmy koło Ustki, na radyjku złapałem prognozę dla rybaków: szedł sztorm z zachodu co najmniej 10 stopni. Natychmiast zrobiłem w tył zwrot pod samym fokiem i po drodze natknęliśmy się na tę dziesiątkę. Ale dzięki Bogu przetrwaliśmy. Wiatr był absolutnie zachodni, a Hel trochę skręca, więc by się uchronić, płynęliśmy przy samym plażach, szorując niemal kilem o dno - opowiada.

Jak fale, to i choroba morska. Żeglarze też mają tę przypadłość? - Najtrudniejsza jest pierwsza doba - mówi Kędzierski. - Potem zazwyczaj puszcza, choć są tacy, którzy dłużej cierpią. I z chorobą jest różnie, niektórzy jadą do Rygi, inni są tylko otumanieni. Jest i odwrotna sytuacja, nawet po kilku dniach na morzu, kiedy schodzisz na ląd, to też wydaje ci się, że się kołysze - słyszymy.

Poczucie wolności, satysfakcja, odkrywanie nieznanego, ale Korab to także przyjaźnie na lata i cotygodniowe spotkania. - Nikt nas do tych spotkań nie przymusza, to nie jest tak, że trzeba przyjść, bo zebranie jest zwołane. Korab to chyba ewenement w Radomiu, przetrwał tyle lat i działają w nim wciąż ludzie, którzy zaczynali swoją przygodę z żeglarstwem w młodości i wciąż, mimo wieku, są aktywni - podsumowuje Wyciszkiewicz.