Zobacz pierwszy polski znaczek pocztowy [ZDJĘCIA]

- Do 1840 roku, gdy przesyłka trafiała do obiegu pocztowego, musiała być opłacana w różny sposób. To była sytuacja dość niezręczna. Znaczek zrewolucjonizował obieg pocztowy, ponieważ po zakupieniu go przesyłka była już zwolniona z opłat - opowiada pan Tadeusz, radomski filatelista.

Pierwszy raz słowa filatelia użyto w latach 60-tych XIX wieku. Odmywano, odlepiano znaczki z przesyłek, niszcząc je bezpowrotnie.

- Z punktu widzenia filatelistycznego list jest zniszczony, bezwartościowy, jeśli pozbawi się go znaczka. To nie był dobry pomysł, ponieważ w tej chwili znaczki czyste są bardzo cenione i cenione są przesyłki ze znaczkami, których jest niewiele - mówi filatelista.

na zdj.: list przesłany z Radomia do Warszawy ofrankowany pierwszym polskim znaczkiem i przybity stemplem 138;

Czy większą wartość ma znaczek czysty, czy skasowany? Pan Tadeusz odpowiada, że nie ma reguły, albowiem wartość znaczka zależy od jego rzadkości. Znamy znaczki, których są na świecie zaledwie trzy zachowane sztuki. Niektóre polskie cenne znaczki występują w kilkudziesięciu egzemplarzach.

- Po wojnie wydawano znaczki w nakładzie 2,5 mln egzemplarzy, dlatego pomiędzy znaczkami jest olbrzymia rozpiętość, jeśli chodzi o wartość. Na tysiąc znaczków, które się znajdzie, 995 ma małą wartość, a te pozostałe pięć filatelista wyłowi, bo one są rzadkie - dodaje.

na zdj.: wycinek z pierwszym polskim znaczkiem, dołączone są do niego dokumenty aukcji;

Pierwszy polski znaczek został wydany w 1860 roku. - Stempel radomski nie jest bardzo rzadki, ale wcale nie jest tak prosto na rynku znaleźć pierwszy polski znaczek bity w Radomiu. Filatelistyczny zbiór radomski musi zawierać list, wycinek, znaczek bity stemplem radomskim. Przy czym taki zbiór musi też zawierać listy przedfilatelistyczne, czyli z czasów, gdy znaczki nie były jeszcze znane i używane - opowiada pan Tadeusz. Takie listy mają dużą wartość, bo poświadczają obieg pocztowy i funkcjonowanie poczty, która niedawno obchodziła w Polsce swoje 450-lecie.

na zdj.: pierwszy polski znaczek pocztowy z kasownikiem numerowym urzędu pocztowego Radom;

Pan Tadeusz ma w swojej kolekcji ponad 50 tys. obiektów pocztowych. - Cena ma drugorzędne znaczenie dla kolekcjonera, najważniejsza jest właśnie wartość. Współczesność jest niepotrzebna filatelistom, żeby się bawić. Poważna filatelistyka zajmuje się okresem przedwojennym, wojennym, trochę powojennym, do lat 50-tych. W Polsce od roku 1860 wydano ok. pięciu tysięcy znaczków. Ale jeśli doliczy się oboczności, odmiany, całości pocztowe, karnety, robi się kilkadziesiąt tys. obiektów. W skali świata są miliony obiektów - opowiada filatelista.

Raz na rok wychodzi znaczek, który ma wartość kolekcjonerską. Najdroższym polskim znaczkiem jest znaczek dopłaty o nominale 10 koron z wydania krakowskiego z 1919 r. w wersji z czarnym nadrukiem "Poczta Polska". Wyprodukowano go zaledwie 15 egzemplarzy, stąd jego ogromna cena - katalog Fischera wycenia kasowany na 100 tys zł.

na zdj.: telegram i expres wysłany 26 sierpnia 1939 r. z Radomia do Kielc odwołujący kuzynkę z urlopu do pracy w związku ze zbliżającą się II wojną światową;

Czy zdarzają się fałszerstwa i oszustwa? - Tak, dużo jest fałszerstw, najlepsze znaczki muszą mieć specjalne certyfikaty. Fałszerstwa są coraz lepsze, bo rośnie jakość poligrafii - odpowiada filatelista.

na zdj.: list przedfilatelistyczny z Radomia do Olkusza z 1848 r. (w Polsce nie ma jeszcze wtedy znaczków);

Kolekcja powinna być poprawiana, czyli zbiory powinny być coraz lepszej jakości, powinny zawierać coraz rzadsze pozycje. - Jeśli zbiór podstawowych znaczków kosztuje tysiąc złotych, to próby, rzadkie odmiany, znaczki z błędami i cymelia mogą kosztować nawet 10 tys., czyli są wielokrotnie droższe. W Polsce nie ma filatelisty, który by miał wszystko. Filatelistyka nie polega na zbieraniu znaczków za milion złotych, to już jest tezauryzacja i są ludzie, którzy kupują bardzo drogie znaczki, trzymają je w banku i oglądają może raz na rok - mówi pan Tadeusz.

na zdj.: pismo Dziennika Gubernialnego z 1948 r.;

Pan Tadeusz zbiera znaczki od 50 lat. - Rzadko jest tak, by filatelista zbierał znaczki całe życie bez przerwy, jednostajnym tempem. Są okresy wzlotów i upadków. Filatelistyka jest potrzebna jako relaks, odpoczynek. Lubię bawić się znaczuszkami, przeglądać je, uzupełniać kolekcje, podnosić ich wartość - zdradza filatelista. I dodaje, że filatelistyka to temat olbrzymi jak Ocean Spokojny, a on, mimo że od tylu lat się nią interesuje i zajmuje, pływa sobie w kajaku tuż przy brzegu.

na zdj.: jedyny znaczek pocztowy, przedstawiający radomski motyw - gmach Corazziego (siedziba władz), wydany 14 września 1943 r. przez Generalne Gubernatorstwo;

W tej chwili filatelistyka obejmuje bardzo duży zakres zainteresowań. Jest np. dział sprzed istnienia znaczków, całości pocztowe, czyli listy ze znaczkami, które są znacznie cenniejsze niż same znaczki (jest ich niedużo, bo wczesne kolekcjonerstwo przetrzebiło zasoby takich listów). Albo dział zajmujący się obocznościami, takimi jak sekretniki, czyli formularze z wydrukowanym znaczkiem, na których pisało się list, sklejało się go i adresowało.

- Mamy też różnego rodzaju formularze pocztowe, takie jak telegram, który jest coraz rzadszy. Są też urzędowe potwierdzenia nadania informacji telegraficznej, są formularze przedwojennej poczty sądowej, dla której wydawano specjalne znaczki tylko dla obiegu sądowego. Koperty pierwszego dnia obiegu, to obiekty o bardzo ładnej grafice. Działem wewnątrz filatelistyki jest też tzw. revenue, różnego typu obiekty potwierdzające opłaty skarbowe, stemplowe i znaczkopodobne obiekty, które dokumentują dodatkową opłatę - opowiada pan Tadeusz. Obiektem zainteresowań filatelistów są karnety, Poczta Polska wydała ich ok. 1,5 tys.

na zdj.: arkusze czystych znaczków z przełomu lat 1919/1920;

Znaczki można zbierać na sto sposobów. Np. tematycznie. - Mój brat ma zbiór żaglowców, ponad tysiąc znaczków przedstawiających tylko i wyłącznie żaglowce. Ja skoncentrowałem się na znaczkach polskich, radomianach i Kazimierze Dąbrowskiej, która jest radomianką i projektowała znaczki watykańskie - mówi kolekcjoner.

na zdj.: karnety znaczków watykańskich zaprojektowane przez radomiankę Kazimierę Dąbrowską, wydano 103 takie znaczki w latach 1966 i 1969;

Zbiór dokumentujący działalność poczty radomskiej był tworzony od lat 70-tych kolejno przez trzech filatelistów, pan Tadeusz  jest czwartym "spadkobiercą". Zbiór ma więc wartość przede wszystkim sentymentalną. - Przyrzekłem ostatniemu kolekcjonerowi, że będę go powiększał i tak się stało. Wprowadzanie obiektów do eksponatu wymaga czasu, wiedzy, cierpliwości, konsekwencji i nakładu finansowego. Gotowy eksponat może pojechać na międzynarodową wystawę i walczyć o medal. Ten zbiór radomski to jest już medalowy eksponat, ale wciąż go udoskonalam - opowiada pasjonat.

na zdj. karnety znaczków watykańskich zaprojektowane przez radomiankę Kazimierę Dąbrowską, wydano 103 takie znaczki w latach 1966 i 1969;

Ludzie komunikują się listownie od sześciu tysięcy lat. Najstarszą odmianą pisma jest stworzone przez Sumerów ok. 3,5 tys. lat przed naszą erą pismo klinowe. Już wtedy na kamiennych tabliczkach ktoś mógł poinformować np. swoją mamę, że wszystko u niego w porządku.

Słowo filatelistyka zostało użyte do nazwania kolekcjonowania znaczków i innych obiektów pocztowych. Jego pierwotne znaczenie (filatelia) składa się z dwóch greckich słów, oznaczających dosłownie tych, którzy lubią brak opłaty pocztowej. Pierwszy znaczek na świecie wprowadzono do obiegu w 1840 r. w Londynie. I wtedy zaczęło się filatelistyczne szaleństwo.