Graffiti może być żartem, zaklęciem, agitacją, pamiątką, ciętą ripostą, paszkwilem. Walką na słowa i obrazki. Wygrywa ten, kto zaanektuje mur, czy odwrotnie? Pewnym jest, że ślad pozostaje na bardzo długo. Czy graffiti to szpecące blizny na murach miasta, czy mogą być ozdobą, antropologiczną dokumentacją?
- Graffiti to wyraz pochodzący od włoskiego słowa ?graffiato? czy ?graffiare?, co dosłownie znaczy drapać, skrobać. Dalsza etymologia słowa odwołuje się do greckiego słowa ?graphein?, czyli pisać - wyjaśnia Tomasz Michaś, etnolog, autor pracy magisterskiej poświęconej hip hopowi i graffiti.
Możemy mówić o trzech podstawowych technikach graffiti: malowanie sprayem, malowanie pędzlem, malowanie sprayem przez szablon. Ostatnia z technik okazała się najbardziej płodna. Nazwę ?graffiti? stosuje się również na określenie wszelkich innych napisów, które znajdują się w miejscach publicznych, np. podpisów na ławkach szkolnych, w toaletach itp.
Tomasz opowiada, że graffiti na ogół jest zjawiskiem nielegalnym, choć zdarzają się sytuacje, w których płaci się grafficiarzowi za wykonanie pracy plastycznej. Są to tzw. ?legale?.
Graffiti, które narusza prawo i wzbudza niemałe społeczne kontrowersje w środowisku grafficiarzy są określane mianem ?nielegal?. - Ta forma graffiti zapoczątkowała historię zjawiska i zarazem przyczyniła się do negatywnego odbioru ze strony społeczeństwa. Jednak dla samych twórców ?nielegale? to ważna część drogi w zdobywaniu doświadczenia, jeśli chodzi o malowanie na murach. Nielegalną formę graffiti cechuje anonimowość. Twórcy utożsamiają się jedynie ze swoim dziełem poprzez tzw. tagi, czyli krótkie podpisy, bardzo często występujące wyłącznie w formie kilku liter i rozumiane jedynie w środowisku - dodaje Tomasz Michaś.
Kiedy pierwsze graffiti pojawiło się na radomskich murach? Czy w naszym mieście jest wiele ekip, czy raczej indywidualności? Tego dowiadujemy się od Piotrka, radomskiego grafficiarza z 12-letnim stażem w ?sprayowej branży?.
- W Radomiu graffiti pojawiło się w pierwszej połowie lat 90-tych. Prekursorem był gość, który podpisywał się Szczypior. Po nim pieczę nad radomskim graffiti objęły grupy takie jak MSK, BDM, ANM. W roku 1999 na Rafilu (taka długa ściana na ulicy Czarnej tuż obok fabryki Rafil) lokalne środowisko zorganizowało Jam graffiti, na który przyjechali grafficiarze z całej Polski i z Czech - opowiada Piotr.
Z chłopakami z Czech radomska scena hip hopowa utrzymywała wtedy bardzo dobre kontakty. - Wydaje mi się, że w tym samym roku, po tym jamie, połączyły się dwie duże ekipy, tj. BDM z MSK, w skutek czego powstało BDMSK. Jej członkowie działają po dziś dzień mniej lub bardziej aktywnie w innych ekipach, ponieważ BDMSK rozpadło się już dobre parę lat temu - mówi Piotr.
Dowiadujemy się, że obecnie jest dość dużo ekip, ale raczej panuje zastój spowodowany brakiem pewnego rodzaju mody na graffiti. - Dużo osób woli wydawać pieniądze na ładne ubrania i drogie buty, bawić się w klubach zamiast chodzić w ubrudzonej od farby kurtce - konstatuje smutno Piotrek.
Zdaniem Piotra graffiti nie jest ani sztuką, ani barbarzyństwem. - Rozmowa o graffiti zawsze była według mnie śliskim tematem. Sam nie uzyskałem nigdy odpowiedzi, czym może być. Na temat zjawiska graffiti zdania są podzielone. Ja uznaję tę formę wyrazu siebie jako sport, formę rywalizacji pomiędzy writerami. Sport, ponieważ nie raz trzeba włożyć dużo wysiłku fizycznego, żeby wejść na jakąś fajną miejscówkę, namalować swoje ?imię? lub czasami trzeba dość mocno nadwerężyć kondycję, żeby wydostać się z opresji.
Graffiti jest również dla mnie jakimś odzwierciedleniem drugiego człowieka. Z liter można dużo odczytać, przynajmniej ja odczytuję, ponieważ się nad nimi zastanawiam, inni mogą się ze mną nie zgodzić i powiedzieć, że głupoty mówię, że to dewastacja. Inni, że to oznaczanie terenu - wymienia Piotr.
Graffiti w Radomiu w poprzednich latach miało własny ?radomski styl?. - Słaby dostęp do internetu dla większości młodych writerów sprawiał, że obserwowaliśmy, co kto robił na mieście i na tym można było się wzorować. Teraz, gdy internet jest nawet u mnie za domem w drwalce na narzędzia, styl graffiti w Radomiu ewoluuje. Moim zdaniem na niekorzyść - opowiada Piotr.
Writerzy sugerują się tym, co widzą w internecie i w rezultacie nieświadomie kopiują się wzajemnie. Wbrew pozorom graffiti ma też swoje mody, zarówno stylistyczne (stylistyka liter) jak i mody ubraniowe. - Obecnie w Radomiu najwięcej jest takiego niby bombingu [bombing to nielegalna forma graffiti] w miejscach dość łatwych i ciężkich do patrolowania przez służby porządkowe. Czyli to takie malowanie nielegalne ale mało niebezpieczne - wyjawia.
Dopytujemy, gdzie można spotkać w Radomiu najciekawsze graffiti. - Najciekawsze niegdyś powstawało na tylnej ścianie teatru (to był taki Hall of fame) lub na ścianach przy linii kolejowej. W tej chwili, biorąc pod uwagę, że mało jest aktywnych malarzy, nie ma takiego jednego umówionego miejsca, w związku z czym nie mam czego polecić. Trzeba nastawić wzrok na ściany i po prostu obserwować - radzi grafficiarz.
Co decyduje o tym, że graffiti jest dobre? Piotr wyjaśnia, że graffiti jest dobre wtedy, gdy posiada dobry, przemyślany i wypracowany przez lata styl, technikę oraz, gdy jest go dużo na dobrym poziomie w dobrych miejscach. Chociaż sam zdradza, że jest zwolennikiem jakości (czyli stylu i technice liter).
Czy mieście powinny być prawnie wydzielone rejony, mury, gdzie grafficiarze mogą się wyżyć?
- Moim zdaniem miasto nie powinno organizować legalnego miejsca dla grafficiarzy. Graffiti to przede wszystkim malowanie nielegalne, przykładem jest fakt, że jeżeli malowanie pociągów było by legalne, to by nikt ich nie malował. A jeżeli ktoś chce malować legalnie, to jestem przekonany, że sobie upatrzy jakąś ścianę i sam na własną rękę sobie ją zalegalizuje - podsumowuje Piotr.
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze