To nie jest miejsce dostępne. Mało tego, niewielu wie, że takie podziemia pod dawnym klasztorem i kościołem istnieją i gdzie znajduje się do nich wejście. By tam zajrzeć umawiamy się z ks. kanclerzem kurii Sławomirem Fundowiczem. Wprowadza nas na teren kurii diecezjalnej, która znajduje się w budynkach dawnego klasztoru i prowadzi przez małe patio (kiedyś, gdy w budynku było więzienie, znajdował się tu spacerniak) do otwartych na oścież drzwi. Drzwi są współczesne, ale to co znajduje się za nimi już nie. To właśnie wejście do podziemi. Tuż po lewej otwiera się korytarz z kamienną ławą pod ścianą. Czemu służyła, dziś trudno powiedzieć.
Na wprost widać ciężkie, stalowe drzwi z odsuwanym wizjerem. Obok drzwi małe zakratowane okienko. Zaglądamy do środka: pomieszczenie ma jakieś półtora metra na półtora. To przypuszczalnie dawny karcer - domyślamy się.
Na lewo od karceru niknący w ciemnościach korytarz. Zapalamy latarki. W nikłym świetle pokazują się łuki sklepienia. Ściany z cegieł wymalowane są na biało, podłoga wyłożona płytami chodnikowymi. Na ścianach odnajdujemy ślady dawnej instalacji oświetleniowej, dziś nieczynnej. W niektórych miejscach na podłodze widać kałuże wody. To z tego powodu drzwi do podziemi są stale otwarte, dzięki czemu nie czuć nawet specjalnie wilgoci.
Korytarz zakręca kilkukrotnie. Odnajdujemy małe okienka umieszczone tuż pod sklepieniem, mijamy też kilka nisz. W jednej z nich na ścianie przymocowana jest stalowa konstrukcja. Zastanawiamy się, czemu miała służyć.
- Może to pozostałość z czasów, gdy trzymano tu więźniów - przypuszcza ks. kanclerz. Trudno jest też odgadnąć przeznaczenie stalowych szyn metrowej długości, ustawionych pionowo w rzędzie wzdłuż korytarza.
Za kolejnym zakrętem korytarz kończy się ścianą z okienkiem. Zaglądamy podświetlając latarkami. Widać światło. Może to dawny wywietrznik?
Ks. Fundowicz przypomina, że zanim urządzono więzienie, był tu klasztor benedyktynek.
- Niewykluczone więc, że chodzimy po ludzkich szczątkach. W klasztorach właśnie w podziemiach chowano zmarłe siostry. Może i są tu zakopani więźniowie, na których wykonano egzekucje. Znane są przecież historie, gdy ktoś trafił do tego więzienia i ślad po nim ginął - mówi ks. kanclerz. Dziś to po prostu puste pomieszczenia.
Budowle konwentu benedyktynek pochodzą z XVII w. Fundatorką kościoła i klasztoru była starościna sochaczewska Barbara z Dulskich Tarłowa herbu Topór. Mniszki oddawały się modlitwie i pracy: wykonywały prace artystyczne, prowadziły pracownię haftów oraz internat i szkołę dla dziewcząt. Klasztor i kościół dwukrotnie płonął, raz w czasie wojny szwedzkiej, a po odbudowie ponownie w 1774 r.
W roku 1809 władze austriackie (Radom był wtedy pod zaborem austriackim) usunęły zakonnice z klasztoru, a kościół oddały pod zarząd miasta. W opuszczonym klasztorze Austriacy urządzili lazaret. Z kolei w 1837 r. już władze carskie przebudowały kościół na cerkiew św. Mikołaja. Dawne budynki klasztorne zajęto na więzienie.
Obok pospolitych przestępców kary odbywali tu także więźniowie polityczni.
Po rewolucji 1905 r. trafiła do więzienia spora grupa działaczy niepodległościowych i socjalistycznych. Członkowie radomskiego PPS pozostający na wolności postanowili wykonać w październiku 1907 r. podkop sięgający od piwnic sąsiednich budynków aż do więziennej łaźni, gdzie sprowadzano osadzonych. Kiedy tunel sięgał już muru więziennego, hałasy zaniepokoiły strażników. W podkopie ujęto Aleksandra Tybla, Stanisława Smolińskiego i Jana Kucharskiego. Wszyscy zostali postawieni przed sądem i skazani na trzy lata. Tyblowi dodano także zarzut uczestnictwa w napadzie na carskiego policmajstra, udziału w akcjach bojowych PPS i skazano go na karę śmierci.
Tymczasem kościół opuścili prawosławni, którzy przenieśli się do nowej cerkwi (dzisiaj kościół garnizonowy) na placu Soborowym (dzisiaj - placu Konstytucji 3 Maja). Dawna świątynia benedyktynek zaczęła popadać w ruinę. Od 1914 roku utworzono w niej magazyn, a potem planowano nawet rozebrać. Ówczesny biskup Marian Ryx uratował świątynię, argumentując, że musi pozostać jako przywięzienna kaplica. Po II wojnie światowej kościół objęli jezuici.
Więzienie wyprowadziło się z budynków klasztornych w 1997 r. po wybudowaniu aresztu na Koziej Górze. Dwa lata później wprowadziła się tu Kuria Diecezjalna.
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
![Najlepsze zdjęcia z Air Show 2023 w Radomiu. Wybór fotoreportera Wyborczej [TOP 20]](https://bi.im-g.pl/im/19/ba/1c/z30125849NWA,Najlepsze-zdjecia-z-Air-Show-2023-w-Radomiu--Wybor.jpg)
Wszystkie komentarze