- Podbródek nieco do góry, proszę patrzeć w lewą stronę, uwaga! Gotowe - elegancki pan z wąsem tak pewnie ustawiał do fotografii piękne radomianki. A te chętnie do niego zaglądały, aby uwiecznić się, a to w kapeluszu, a to w sukni balowej, a to z potomkiem. Józef Grodzicki, to był człowiek legenda. Nie tylko otworzył i prowadził nowoczesny zakład fotograficzny, drukarnię, ale też uruchomił pierwsze stałe kino w mieście. Był też doskonałym PR-owcem. Dzięki niemu o urodzie radomianek dowiedział się szach Persji.
Grodzicki urodził się w 1854 r. koło Rawy Mazowieckiej, ale przez całe swoje dorosłe życie związany był z naszym miastem. W 1885 r. przy ul. Lubelskiej 46 (dziś Żeromskiego) założył zakład fotograficzny. Szybko zdobył sobie uznanie wśród radomian i liczną klientelę rekrutującą się z urzędników administracji rosyjskiej, żołnierzy miejscowego garnizonu i mieszkańców miasta. Był rzemieślnikiem, który osiągnął wysoki stopień sztuki fotografowania.
Ciągle też dążył do poprawy jakości wykonywanych w swojej pracowni wizerunków. Wiązało się to z wprowadzaniem różnych nowinek technicznych. Zaledwie jakaś zagościła na rynku, już sprowadzał ją do swego zakładu. Tak na przykład w 1889 r. udał się Grodzicki do Paryża i przywiózł stamtąd wysokiej klasy sprzęt fotograficzny.
On sam cieszył się coraz większą ogromną popularnością w Radomiu i guberni jako znakomity fachowiec, który z aparatem fotograficznym obsługiwał różne uroczystości gubernialne, rauty i polowania. W 1889 r. dostąpił Grodzicki nie lada zaszczytu - sfotografował szacha perskiego, goszczącego na polowaniu w lasach Spały i Puszczy Nadpilickiej.
Wykazał się wtedy patriotyzmem lokalnym, bo oprócz tych fotek złożył w darze szachowi wykonany przez siebie album, ukazujący ówczesne piękności radomskie. Władca odwdzięczył się Grodzickiemu, dekorując go orderem Lwa i Słońca V klasy. Dwa lata później król serbski Aleksander, wracając z Petersburga przez Radom, otrzymał również kolekcję zdjęć wykonanych przez Grodzickiego. Monarcha serbski był wielce usatysfakcjonowany kolekcją zdjęć radomskiego fotografa.
Warto zaznaczyć, że fotografie portretowe naklejał na ozdobny kartonik opatrzony jego nazwiskiem, tak, aby nikt nie miał wątpliwości, kto jest autorem dzieła. A że był dobrym marketingowcem świadczą napisy umieszczone na odwrocie fotografii. Można tam przeczytać, że fotograf został "nagrodzony podarkiem Jego Cesarskiej Mości", Ze otrzymał najwyższą nagrodę na wystawie rolniczo-przemysłowej w 1885 r. Zachwalał swój zakład pisząc, że mieści się w "domu własnym", a nie w wynajętych pomieszczeniach. "Niepogoda nie robi różnicy w zdjęciach. Na żądanie można mieć kopje" - reklamował się.
Fotograf chętnie uwieczniał radomian, ale też wiele fotografii poświęcił swej żonie Zofii. A ta chętnie mistrzowi pozowała. Widzimy ją w sukni balowej, z wachlarzem w dłoni i w stroju japońskim. Często na fotografiach towarzyszą jej córki, których Grodziccy mieli aż trzy. Zdjęcia zwykle wykonywano w atelier, na malowanym w pejzaże tle, ale też w plenerze. Jedno ze zdjęć rodziny wykonano najprawdopodobniej w wąwozie w Iłży.
Fotografowanie było tylko jedną z jego pasji. Wzbogaciwszy się założył w 1890 "Zakład Drukarski i Litograficzny", który w cztery lata później przeniósł do lepszych warunków lokalowych w domu pana W. Mierzyńskiego przy ul. Lubelskiej 168. Obok funkcjonowała pracownia fotograficzna. Firma ta, podobnie jak zakład fotograficzny, była najnowocześniejsza w całej ówczesnej Guberni Radomskiej. Tu wydawano między innymi "Księgę Pamiątkową Guberni Radomskiej", "Gazetę Radomską" oraz prace historyczne znanego regionalisty księdza Jana Wiśniewskiego i "Monografię miasta Radomia" pióra Jana Lubońskiego.
W 1905 r. za jego sprawą narodziło się w mieście pierwsze stałe kino Czary. Mieściło się ono tam, gdzie jeszcze niedawno funkcjonował Hel. "Józef Grodzicki, sympatyczny i wytworny starszy pan, który w chwilach dobrego humoru częstował cukierkami [służącymi jednocześnie jako bilety wstępu] z absolutną bezinteresownością i szarmancją co urodziwsze pensjonarki" - wspomina jeden z bywalców Czarów.
Grodzicki uczestniczył także w życiu społecznym - w 1893 r. został członkiem Komitetu Nadzorczego Czytelni Bezpłatnej w Radomiu, Kasy Przemysłowców (1891). Od 1903 r. był prezesem Komitetu Nadzorczego Towarzystwa Kredytowego Miejskiego. Zmarł 23 września 1939 r. i został pochowany na cmentarzu przy ul. Limanowskiego.
Zakład fotograficzny Grodzickiego przejął Stanisław Sybilski. Kontynuował dzieło poprzednika. Nadal zaglądało tu wielu radomian, aby uwiecznić moment zaślubin, chrzcin dziecka, awansu wojskowego. Na wielu fotografiach sygnowanych przez Sybilskiego wciąż można się dopatrzyć malowanych pejzaży z pracowni Grodzickiego.
Do grona słynny radomskich fotografików należał też Stanisław Buszacki, który miał swój zakład przy ul. Witolda 2.
Wykonywał nie tylko fotografie portretowe, ale również uwieczniał architekturę miasta. Powstawały w ten sposób widokówki "z widoczkami", na których radomianie przesyłali pozdrowienia i życzenia świąteczne krewnym i znajomym.
Jak wynika z informatora telefonicznego z lat przedwojennych, w Radomiu przy ul. Słowackiego 23 działał też zakład fotograficzny Foto-Buszacka. Zbieżność nazwisk raczej nie jest przypadkowa.
Znany z fotografii portretowych był też zakład mieszczący się przy ul. Żeromskiego 23 pod nazwą "Lux".
Wspomniany wyżej informator wymienia jeszcze zakłady "Apollo" przy ul. Słowackiego 9, "Express" - Żeromskiego 34, Ludwik Müller - Kilińskiego 15 i I.B. Wajsbord - Żeromskiego 27. Wiele wykonanych przez fotografów zdjęć zachowało się do dzisiaj. Może ktoś rozpozna na nich swojego przodka?
Korzystałam z publikacji "Znani i nieznani Ziemi Radomskiej T.3" powstałej pod redakcją Czesława T. Zwolskiego. Część fotografii pochodzi z prywatnych kolekcji.
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze