W budynku przy ul. Kościuszki 6 w czasie wojny swoją siedzibę miało gestapo. W piwnicach przetrzymywano aresztowanych, na piętrach znajdowały się pomieszczenia przesłuchań, na samej górze sala tortur. Po wojnie kamienicę zajęto na Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa. I nadal więziono w niej ludzi - żołnierzy podziemia niepodległościowego.
Na ścianach dawnych cel można jeszcze dzisiaj dojrzeć wydrapane przez więźniów napisy. W jednym z pomieszczeń kontur ludzkiej głowy i nazwiska: Józef Tęcza, Giżycki, Stefan Wrona i Lucjan Bonk. Jest też data: 29 V 1946. W innym inskrypcje wykonane czerwoną kredką: "Głód jak cholera" i "Głodno, chłodno i wyjść nie można". Oraz zapis: "18 III 1946 - do Kwidzynia".
Są też napisy świadczące o tym, iż w piwnicach budynku przy ul. Kościuszki przetrzymywano także kobiety. Nadal daje się odczytać imiona i nazwiska: Irena Wysocka, Halina, przy której wyryto datę 16 VII 1946 r. Na suficie wykaligrafowano gwoździem nazwisko Witczak, z fantazyjnym ogonkiem litery "W". Ponownie pojawia się kontur ludzkiej głowy i męskie imię: Jan.
Fot. Marcin Kucewicz / Agencja Gazeta
W kolejnej piwnicy nad drzwiami ktoś wyrył pośrodku krzyż i litery Ś i P. Po bokach napis: "Boże wyprowadź nas". To samo wołanie odnajdujemy wyskrobane na jednej z bocznych ścian. Obok ślad, gdzie zeskrobano tynk, unicestwiając napisy. Zachowało się za to nazwisko Stanisław Jurek, a pod spodem nazwa miejscowości "Policzna".
Fot. Marcin Kucewicz / Agencja Gazeta
"Zagończyk", "Ostry", "Igła", a wraz z nimi ponad 300 innych żołnierzy podziemia niepodległościowego zginęło lub zostało zabitych po wojnie w regionie radomskim. Listę z biogramami radomskich "żołnierzy wyklętych" stworzył pracownik radomskiej delegatury Instytutu Pamięci Narodowej Marcin Sołtysiak. Są na niej nazwiska m.in. Józefa Budzyńskiego ps. "Żandarm", "Zawieja", czy Jerzego Domagały ps. "Mazur", "Jerzyk", którzy zginęli w trakcie potyczek z grupami operacyjnymi UB. Są też osoby, na których wykonano wyroki śmierci jak Józef Figarski, ps. "Józef" bądź "Józek" z grupy "Orlicza", Władysław Frąk ps. "Skała", "Cichy", żołnierz AK, a po wojnie żołnierz oddziału "Ostrolota", czy Franciszek Jaskulski ps. "Zagon", "Zagończyk".
Fot. Marcin Kucewicz / Agencja Gazeta
Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych obchodzony jest 1 marca. W Radomiu upamiętnia ich pomnik Żołnierzy Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość - Żołnierze Wyklęci, który znajduje się przy ul. Prażmowskiego. Został wzniesiony staraniem Fundacji "Pamiętamy". Przedstawia zrywającego się do lotu orła, wspartego na WiN-owskim mieczu. Na cokole zostały wyryte nazwiska dowódców poszczególnych oddziałów. Autorem monumentu jest radomski rzeźbiarz Marek Szczepanik. Pomnik został poświęcony w 2001 roku przez biskupa Jana Chrapka.
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze