- To najbardziej zasłużony prezydent ze wszystkich włodarzy, jakich miało to miasto. Faktem jest, że ówczesny skok cywilizacyjny, jaki zapewnił miastu Grzecznarowski, był możliwy głównie dzięki ogromnym pożyczkom. Z tzw. pożyczki ulenowskiej zaciągniętej przez rząd premiera Władysława Grabskiego w amerykańskim towarzystwie Ulen&Co. Radom dostał ponad 2,5 mln dolarów. Najwięcej, bo ponad 1,2 mln zł, wydano na budowę sieci wodno-kanalizacyjnej. Dla większości radomian oznaczało to wreszcie zamianę sławojek w podwórkach na własne łazienki. Ale miało to swoją cenę. Spłata zaciągniętego na 20 lat kredytu, który wraz z odsetkami urósł do 5 mln dolarów, zachwiała finansami miasta. Z tego powodu dwukrotnie, w 1927 i 1930 roku, rozwiązano radę miejską i zarządzono nowe wybory - mówi historyk Adam Duszyk.
Z kryzysu finansowego udało się wyjść dopiero w 1934 roku, gdy prezydent RP wydał rozporządzenie o poprawie gospodarki i finansów komunalnych, oddłużając miasta i przywracając im równowagę budżetową.
Fot. Wojciech Stan
NAC
Duszyk zauważa, że zaciągnięcie kredytu było odważną decyzją władz miasta, a pożyczone pieniądze wydano na inwestycje zmieniające jakość życia mieszkańców i gwarantujące im zatrudnienie w kilku nowo budowanych zakładach.
- Zadbał o infrastrukturę miejską, lokale mieszkalne, oświatę, nowe miejsca pracy. To jest właśnie gospodarskie myślenie. Takim sztandarowym przykładem jest umowa z firmą Ericsson. Grzecznarowski oddał jej za symboliczną złotówkę uzbrojony grunt pod budowę fabryki. Firma w zamian w niecały rok wybudowała zakład produkujący telefony i zatrudniła prawie 300 osób z listy bezrobotnych. A proszę też pamiętać, że wtedy w Radomiu było około 4-5 tys. bezrobotnych. I gdyby nie wojna, w Radomiu być może powstałaby największa wtedy w Polsce fabryka samochodów osobowych i ciężarowych. Rozmowy z firmami BMW czy Mercedes Benz były zaawansowane. Fabryka miała zatrudniać 5 tys. osób, co całkowicie zlikwidowałoby problem bezrobocia w mieście. Z taśm produkcyjnych miało schodzić około 6 tys. samochodów rocznie. Działki pod budowę już wymierzano, ale plany zniweczył wybuch II wojny światowej.
Fot. Mirosław Kowalski
archiwum
archiwum
archiwum
To Józef Grzecznarowski zorganizował w przedwojennym Radomiu Kasę Chorych, przyczynił się do powstania w naszym mieście filii Fabryki Obuwia "Bata" i Zakładów Przemysłu Tytoniowego, Miejskiej Wytwórni Organiczno-Fosforowego Nawozu Pomocniczego "Surofosfat". Ściągnął do Radomia firmę Ericsson, która wybudowała fabrykę telefonów.
archiwum
archiwum
NAC
Dzięki Grzecznarowskiemu przy placu Jagiellońskim powstał Dom Robotniczy (dzisiaj po przebudowie Teatr Powszechny), pełniący funkcję kina, domu kultury i sali koncertowej, przy okazji uporządkowano też sam plac, tworząc z niego reprezentacyjne miejsce.
archiwum
Za rządów Grzecznarowskiego zrealizowano w mieście duże inwestycje komunalne: wybudowano m.in. sieć wodno-kanalizacyjną, rzeźnię miejską, gazownię, szkołę podstawową (obecnie w budynku znajduje się szkoła plastyczna przy alei Grzecznarowskiego), przebudowano rogatkę lubelską na łaźnię miejską.
fot. NAC
NAC
Fot. Jerzy Szepetowski
Fot. ANNA JARECKA
I wreszcie wybudowano pierwsze w mieście budynki komunalne, do których wysiedlono biedotę. Stąd wzięło się jego przezwisko "Dziad". Na Borkach powstało 12 drewnianych czworaków dla bezdomnych, czyli tzw. kolonia robót, wybudowano baraki przy Słowackiego, obok budowanej wtedy wieży ciśnień, czy bloki magistrackie stojące przy skrzyżowaniu dzisiejszych ulic 25 Czerwca i Struga.
archiwum
archiwum
archiwum
Po wojnie Grzecznarowski zorganizował Radomską Spółdzielnię Mieszkaniową i Społeczne Przedsiębiorstwo Budowlane.
"Taki właśnie był tata. Cały czas w ruchu, zawsze frontem do ludzi. Tylko praca, praca i praca. Kiedyś trafił do szpitala. Miał wtedy 89 lat. Jechałam z Warszawy cała zdenerwowana, wchodzę do sali szpitalnej, a tam puste łóżko. Najgorsze myśli przyszły mi do głowy. Wiadomo, co taki widok może oznaczać. Tymczasem okazało się, że wypisał się na własną prośbę. Pobiegł na miasto. Chciał sprawdzić, czy pracownicy pamiętali, aby podlać świeżo posadzone na nowym osiedlu róże. To był lipiec, bardzo gorąco. Ojciec martwił się, że jak zapomnieli podlać, to róże uschną" - wspominała w telewizyjnym reportażu poświęconym Grzecznarowskiemu jego córka Halina Szpilman.
Fot. Mirosław Kowalski
fot.Jerzy Szepetowski
Fot. Jerzy Szepetowski
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze