- Od kiedy zacząłem prowadzić obserwacje, czyli od jakichś 25 lat, zauważyłem, że systematycznie przybywa gatunków ciepłolubnych, a ubywa tych, które lubią chłodniejszy klimat - mówi przyrodnik Jacek Słupek.
Jednym z tych gatunków, które mają się u nas coraz lepiej, jest pająk tygrzyk paskowany. Jest to pająk z rodziny krzyżakowatych, samice mają do 25 milimetrów, a samce 7 milimetrów. Nazwano go tygrzykiem paskowanym, bo ubarwiony jest podobnie jak tygrys. Jego srebrzysty czy złotawy odwłok ma czarne poprzeczne prążki.
- Jest przepiękny - uważa Jacek Słupek. - 20 lat temu to był gatunek bardzo rzadki. Występował w niecce nidziańskiej i północno-zachodniej Polsce. Teraz jest wszędzie i właśnie dlatego, że tak liczny, nie jest już chroniony, a był - dodaje.
Kilkanaście lat temu trzeba było się go sporo naszukać, przynajmniej w naszym regionie.
Kolejnym południowym gatunkiem, który powoli kolonizuje północ, jest ważka szafranka czerwona. Ten gatunek ważki występuje w Afryce, południowo-zachodniej Azji, Australii, a także na południu Europy, a coraz częściej także i u nas. Zobaczyć ją można w zasadzie wszędzie poza gęstymi lasami, ale najchętniej szafranka wybiera wody stojące, płytkie, szybko nagrzewające się. Liczebność tego gatunku wzrasta u nas od ponad 20 lat. Jak rozpoznać szafrankę czerwoną? Samce są czerwone, samice żółtobrązowe, ich długość wynosi 40 mm, a rozpiętość skrzydeł około 65 mm.
- Ponad dwadzieścia lat temu nielicznie występowały na Opolszczyźnie, przynajmniej od dwóch lat mamy populację w rezerwacie Borowiec w Dolinie Zwoleńki - mówi Słupek. - To dobrze, bo to jedna z najpiękniejszych ważek, ale jak na razie nie jest gatunkiem zbyt pospolitym - dodaje.
Coraz częściej można u nas zobaczyć także modliszkę.
- Pospolicie występuje ona na południu Europy - mówi Słupek. ? U nas w okolicach Maciejowic, niedaleko Kozienic, widziano 16 modliszek, w tym dwie samice i 14 panów. Panie miały pewnie uciechę, nie dość, że pofiglowały, to jeszcze trafiły na przekąskę - dodaje przyrodnik. Tak, tak, to prawda, że samice tych owadów zjadają swoich partnerów. - Choć podobno niektórzy panowie usiłują uciekać - śmieje się przyrodnik.
Modliszka jest zielona, żółtozielona lub jasnobrązowa. Samice mają 50-75 milimetrów długości, samce są mniejsze, mają od 40 do 60 milimetrów. Modliszki spotkać można od sierpnia do października. Najczęściej na śródleśnych łąkach i polanach. Samica składa od 100 do 200 jaj.
Pojedyncze osobniki tego gatunku spotykano w Polsce już kilkaset lat temu.
- Informacje o spotykaniu go traktowano dosyć pobłażliwie, nie wierząc w informacje dostarczane przez przyrodników amatorów. Najwcześniejsze dane faunistyczne odnoszące się do terenu Polski, ściśle do okolic Warszawy, można znaleźć w rękopisie geografa królewskiego Ch. de Perthéesa, który przebywał na dworze króla Stanisława Augusta Poniatowskiego w drugiej połowie XVIII wieku, intensywnie badając entomofaunę okolic Warszawy. Informacje te opublikowano dopiero w połowie XIX w., lecz były potraktowane jako ciekawostka i podane w odnośniku przy okazji omawiania życia i działalności Ch. de Perthéesa - pisze Jacek Słupek na stronie Klubu Przyrodników Regionu Radomskiego.
W naszym regionie modliszki obserwowano w rejonie Garbatki-Letniska czy Lipska. Szacowano, że w Polsce jest to gatunek nieliczny, i wpisano go do Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt. Ale od kilku lat modliszki widuje się u nas coraz częściej. Choć według Jacka Słupka modliszka była w Polsce już kilkadziesiąt lat temu, była niedoszacowana.
- Pierwszy raz widziałem ją w 1979, ostatni raz w 1981 roku nad Krępianką niedaleko Lipska. Teraz niestety nie udało mi się jej zobaczyć - mówi Słupek. Ale doniesienia o modliszkach zauważonych na stacjach benzynowych w Grójcu, Kozienicach czy Radomiu docierają do radomskich przyrodników.
W tym roku w Dolinie Zwoleńki modliszkę widział m.in. Maciej Rębiś, fotograf przyrody z Kozienic.
? Była to samica ? mówi Rębiś. Modliszki w naszym rejonie obserwuje od kilku lat. ? Wydaje mi się, że od 5-6 lat co roku uda się jakąś trafić ? dodaje.
Jeśli chodzi o ptaki, to coraz bardziej popularna jest żołna.
- Kiedyś jej występowanie ograniczało się raczej do południowo-wschodniej Polski. Teraz stanowisk jest coraz więcej, np. pod Radomiem, nad Pilicą, nad Radomką czy prawie nad Mleczną - mówi Jacek Słupek. - To piękny kolorowy ptak - dodaje. Żołna ma białe czoło, wierzch głowy i kark rdzawobrązowy, gardło żółtawe, grzbiet i kuper złotooliwkowe, jej skrzydła są błękitno-zielone, oliwkowozielony jest ogon.
Pospolity stał się ciepłolubny długoskrzydlak, więcej jest stanowisk smukwy kosmatej, na Gołębiowie zaobserwowano grzebacza, z południa przybyły do nas cztery nowe gatunki kleszczy.
- Choć akurat z tych ostatnich nie ma co się cieszyć - mówi Słupek.
Uciekają jednak od nas ptaki siewkowate. Coraz rzadziej spotyka się biegusa zmiennego czy bataliona. Próżno wypatrywać kulika wielkiego. Tylko w październiku albo listopadzie w Domaniowie przelotem jest nur czarnoszyi.
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze