Teren był lekko pofałdowany, przeważały grunty rolne i niewielkie skupiska domów. To miejsce wybrano na lokalizację największego w mieście osiedla mieszkaniowego. Ustronie powstało na terenie dawnej wsi Prędocinek, Przedmieścia Prędocińskiego, Prędocinka szlacheckiego oraz części folwarku Mariackie. Wieś Prędocinek przez stulecia należała do rodziny Potkańskich, z których wywodzi się między innymi znany historyk średniowiecza i taternik Karol Potkański (1861-1907). Część swoich dóbr podarował on pod budowę dworca kolejowego w Radomiu.
Tu gdzie dziś stoją wieżowce, szumiały łany zbóż , a w nich w okresie przedwojennym buszowały w najlepsze zające. Pozostałością z tamtych czasów jest kapliczka stojąca teraz przy ul. Osiedlowej. Czytamy na niej, że została postawiona w 1920 r. "na cześć i chwałę Pana Boga" przez "gospodarzy wsi Prendocina".
W obszar osiedla wszedł też zbiornik wodny zwany przed laty Morzem Prędocińskim. Budowano pierwsze bloki, a już dzieciarnia przychodziła w ziemie pojeździć na łyżwach. Dziś w miejsce morza jest oczko wodne za kościołem przy ul. Jana Pawła II.
Ustronie miało być pod wieloma względami pionierskim osiedlem w kraju. Po raz pierwszy w Polsce planowano tu zastosować metodę W-70, czyli budowę z gotowych płyt. Dzięki temu domy miały rosnąć szybciej i taniej. Głównym projektantem dzielnicy był Bohdan Jezierski z Zakładu Projektowania Centralnego Związku Spółdzielni Budownictwa Mieszkaniowego "Inwestprojekt" w Warszawie.
Nowoczesna miała być nie tylko technologia budowy osiedla. Jak zapewniał Jezierski, po raz pierwszy miano też budować kompleksowo. "Jednocześnie będą powstawać budynki mieszkalne, szkolne, sklepy, ośrodki zdrowia, garaże. Ruch pieszy nie będzie kolidował z kołowym. W centrum każdej jednostki mieszkaniowej będzie ośrodek handlowo-usługowy, na obrzeżach pasy zieleni. Latem nie trzeba będzie zamykać okien, bo nie będzie słychać hałasujących aut" - opowiadał projektant "Życiu Radomskiemu".
Jezierski zachwalał swój projekt, obiecując, że w każdym mieszkaniu będzie widna kuchnia, powierzchnia mieszkań będzie zaś średnio o 15 proc. większa od obowiązujących norm, do każdego pomieszczenia w lokalu będzie się wchodzić z przedpokoju, a począwszy od M-5 będą osobno łazienka i ubikacja. Plan zakładał, że jednostka A dla 8 tys. osób powstanie do 1973 r., B dla 5,3 tys. do 1974 r., a C - do 1977 r. "W sumie rewolucja w porównaniu z dotychczasowymi praktykami" - zachwycało się "Życie". Budowlańcy musieli zapanować nie tylko nad maszynami i techniką, ale i nad producentami, żeby wszyscy w wyznaczonym terminie dostarczyli różne materiały. Z Płonia pod Szczecinem jechały do Radomia płyty styropianowe, a już ściany osłonowe z Solca Kujawskiego.
Budowa jednej kondygnacji miała trwać dziewięć dni, a całego bloku eksperymentalnego - 45 dni. Projektant Jezierski zaś mówił: "niewykluczone, że wszystkie terminy budowy jednostek Ustronia mogą ulec przyspieszeniu". Kiedy już budowa radomskiego pilotażowego osiedla rozkręciła się, zwizytował ją sam ówczesny I sekretarz KC PZPR towarzysz Edward Gierek. Nie tylko jego zachwyciło Ustronie. W gabinecie prezesa SM wiszą obrazy ukazujące panoramy osiedla autorstwa nieżyjącego już artysty węgierskiego Petera Gemesa.
Skoro już władze postanowiły, że Ustronie będzie pokazowym osiedlem, zaczęły się na nim pojawiać rozmaite nowinki. To tu zamontowano pierwsze w kraju gramotelefony (poprzednik domofonu) wykonane przez Radomską Wytwórnię Telefonów. Zaraz potem w 1979 r. zaczęło działać miasteczko ruchu drogowego, w którym zasady właściwego zachowania na jezdni poznawały nie tylko dzieci i młodzież, ale i odbywały się rajdy, najczęściej z udziałem fiatów 125p.
Także na Ustroniu powstało pierwsze w mieście sztuczne lodowisko (przy ówczesnej PSP nr 2 im. Juliana Marchlewskiego). Agregaty do niego dostarczyły helikoptery. Opodal wyrósł raj dla dzieciarni - wioska indiańska, a w niej wyczarowane z drewna figury, tipi itp.
To było coś! Takiego placu zabaw w tamtych czasach nie miało żadne inne radomskie osiedle. Ba, pewnie w całym kraju było takich placów niewiele. Prawdziwy raj dla dzieciarni. Dzisiejsi mieszkańcy Ustronia, już w wieku mocno średnim, mogą tylko opowiadać o tym swoim dzieciom i wnukom... Urządzenia cierpliwie znosiły tłumy dzieciaków, pokonał je czas i brak remontów. W końcu zdecydowano o rozbiórce.
Ustronianie mogli się także bawić na rozmaitych festynach. Np. w czerwcu '79 odbywały się hucznie "Dni Prasy Partyjnej" pod patronatem organu PZPR "Słowa Ludu". Jedna z atrakcji - rywalizacja, które osiedle zbierze więcej makulatury, inna - konkurs "Wzorowy sąsiad". "O tytuł ubiega się 100 kandydatów. Z nich zostanie wybranych 40 - po dziesięciu z każdego osiedla i w dowód powszechnego uznania i szacunku wręczymy im pierwsze w województwie odznaki wzorowy sąsiad " - zanotowano w księdze pamiątkowej SM.
Bohdan Jezierski kilka lat temu przyjechał na Ustronie. - Chętnie bym zapytał mieszkańców, jak im się mieszka, czy łazienki na obecne standardy nie są za małe, czy kuchni nie przenieść i nie połączyć z salonem, czy w nowej zabudowie bardziej woleliby małe mieszkanka, czy raczej przestronne apartamenty. Czekam na opinie, które można nadesłać na moją skrzynkę e-mailową: bohdanjjezierski@tlen.pl - mówił w rozmowie z ?Gazetą? Jezierski. Więc jak się Państwu tam mieszka?
Światło gaśnie, koniec kolejnej projekcji w naszym Fotoplastykonie. Zapraszamy za tydzień. I zachęcamy do wspólnego tworzenia "Magicznego Radomia". Czekamy na fotografie dokumentujące życie w starym Radomiu, prosimy je nadsyłać na adres listy@radom.agora.pl.
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze